Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Eurostat “Έγκλημα γειτονιάς, βία ή βανδαλισμοί το 2023”, η Ελλάδα βρέθηκε για πρώτη φορά στην κορυφή της λίστας των ευρωπαϊκών χωρών με το υψηλότερο ποσοστό καταγγελιών για εγκλήματα, βία ή βανδαλισμούς στη γειτονιά. Το 2023, το 20,9% των Ελλήνων δήλωσε ότι αντιμετώπισε κάποιο από αυτά τα φαινόμενα, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν μόλις 10%!
Το ποσοστό αυτό ήταν, αν και οριακά, υψηλότερο για τα άτομα που κινδυνεύουν από φτώχεια στο κράτος μας, στο 23,7%, σε σύγκριση με το 20,2% των ατόμων που δεν κινδυνεύουν από φτώχεια.
Από τη Χαμηλή Εγκληματικότητα στην Κορυφή της Λίστας
Η πορεία της Ελλάδας προς αυτήν την αρνητική πρωτιά είναι εντυπωσιακή. Τις χρονιές 2005 και 2006, η χώρα βρισκόταν ανάμεσα σε εκείνες με τα χαμηλότερα ποσοστά καταγγελιών στην Ευρώπη (8,2% και 8,5% αντίστοιχα). Ωστόσο, μέσα σε μία εικοσαετία, τα ποσοστά εγκληματικότητας εκτοξεύτηκαν.
Τα χρόνια 2009-2013 σηματοδότησαν μια απότομη αύξηση των δηλωμένων εγκλημάτων, με τα ποσοστά να εκτινάσσονται από το 16,3% το 2009 στο 20,1% το 2011-2012. Αυτή η περίοδος συμπίπτει με την οικονομική κρίση, η οποία προκάλεσε κοινωνική αναταραχή και αύξηση της εγκληματικότητας.
Διαχρονική εξέλιξη των εγκλημάτων γειτονιάς, βίας ή βανδαλισμών
Προσωρινή Αποκλιμάκωση και Νέα Άνοδος
Μετά το 2014, η κατάσταση φάνηκε να βελτιώνεται. Τα ποσοστά εγκληματικότητας ακολούθησαν καθοδική πορεία, φτάνοντας στο 12,8% το 2015 και το 11,8% το 2016. Ωστόσο, από το 2019 η τάση αυτή αντιστράφηκε, με την εγκληματικότητα να αυξάνεται ξανά, οδηγώντας την Ελλάδα στη 2η θέση στην ΕΕ το 2020 με 18,1%.
Λόγω της πανδημίας COVID-19, η έρευνα δεν πραγματοποιήθηκε το 2021 και το 2022. Ωστόσο, το 2023 κατέγραψε νέα κορύφωση, με την Ελλάδα να βρίσκεται για πρώτη φορά στην πρώτη θέση της κατάταξης.
Οι Βασικοί Παράγοντες της Εγκληματικότητας που σχετίζονται με την Αστυνομία
Η έξαρση της εγκληματικότητας στην Ελλάδα ενθαρρύνεται και από τη κακή κατάσταση της Αστυνομίας, λόγω κυρίως:
Η έλλειψη αποτελεσματικής αστυνόμευσης: Η ανεπάρκεια υλικοτεχνικών πόρων στην αστυνομία, σύγχρονων λύσεων και χρήση της τεχνολογίας. Ενδεικτική, η χρήση καμερών σε διάφορους δημόσιους χώρους έχει καταντήσει ανέκδοτο πια.
Αδύναμοι νόμοι: Ακόμη και οι ίδιοι οι αστυνομικοί έρχονται αντιμέτωποι με παράλογους νόμους και γραφειοκρατία, οπού δυσχεραίνουν και αποθαρρύνουν την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Διαφθορά και άδικης κατανομής των δυνάμεων: Συχνά έρχονται στη φόρα περιστατικά αστυνομικής διαφθοράς ή αστυνομικών που απασχολούνται σε προστασία συγκεκριμένων προσώπων, νόμιμα αλλά ακόμη και παράνομα.
Αυτό που δεν αποτελεί δικαιολογία για την αστυνομία είναι η έλλειψη προσωπικού. Παρακάτω τα στοιχεία της Eurostat για τους Αστυνομικούς ανά 100.000 κατοίκους σε κάθε χώρα της EE. Η Ελλάδα διαθέτει αναλογικά τη δεύτερη μεγαλύτερη Αστυνομία ως προς προσωπικό.
Χώρα
Αστυνομικοί ανά 100.000 κατοίκους
Κύπρος
548,7
Ελλάδα
517,5
Κροατία
506,5
Μάλτα
462
Λετονία
450
Πορτογαλία
442
Ιταλία
414
Βουλγαρία
411
Σλοβακία
403
Ουγγαρία
386
Τσεχία
378
Ισπανία
367
Βέλγιο
363
Αυστρία
352
Σλοβενία
342
Γαλλία
322
Λουξεμβούργο
320
Εσθονία
301
Γερμανία
298
Ολλανδία
292
Λιθουανία
286
Ιρλανδία
278
Πολωνία
260
Ρουμανία
257
Σουηδία
200
Δανία
192
Φινλανδία
135,5
Έτσι η λύση δεν είναι για ακόμη μία φορά προσλήψεις, προσλήψεις, προσλήψεις
Η Ελλάδα, από μια χώρα με χαμηλά ποσοστά εγκληματικότητας, έχει μετατραπεί σε πρωταθλήτρια στην Ευρώπη σε καταγγελίες για εγκλήματα γειτονιάς, βία και βανδαλισμούς. Κατά καιρούς έρχονται στο προσκήνιο περιστατικά ακραίας διαφθοράς και ολιγωρίας, όπως η δολοφονία στο τμήμα Αγίων Αναργύρων. Η τάση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη για σοβαρές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αστυνόμευσης, της δικαιοσύνης και της κοινωνικής πολιτικής, ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα και να αποκατασταθεί το αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες.
Δεν είναι Δικαιοσύνη, η Δικαιοσύνη που απονέμεται με καθυστέρηση!
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η απονομή δικαιοσύνης στην Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ειδικότερα, ο μέσος χρόνος διεκπεραίωσης αστικών και εμπορικών υποθέσεων σε πρώτο βαθμό ανέρχεται σε περίπου 746 ημέρες, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 239 ημέρες. Σε διοικητικές υποθέσεις, ο μέσος χρόνος επίλυσης σε πρώτο βαθμό είναι περίπου 464 ημέρες, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να κυμαίνεται στις 166 ημέρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την έκθεση της διαΝΕΟσις, η επίλυση μιας συγκεκριμένου τύπου δικαστικής διαφοράς για μια επιχείρηση στην Ελλάδα απαιτεί κατά μέσο όρο 1.580 ημέρες, δηλαδή σχεδόν 4,5 χρόνια! Αυτές οι καθυστερήσεις υποδεικνύουν την ανάγκη για βελτιώσεις στο ελληνικό δικαστικό σύστημα, ώστε να μειωθούν οι χρόνοι απονομής δικαιοσύνης και να ευθυγραμμιστούν περισσότερο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, για να συμβάλουν και στο γενικότερο αίσθημα δικαίου και ασφάλειας.
Και σε άλλους είδους δηλωμένα εγκλήματα, η Ελλάδα είναι και εκεί πολύ ψηλά στη κατάταξη, όπως για παράδειγμα τα καταγεγραμμένα θύματα εμπορίας ανθρώπων όπου σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία η Ελλάδα βρίσκεται 6η. Το έγκλημα αυτό είναι ίσως από τα πιο σκληρά καθώς περιλαμβάνει καταναγκαστική εργασία ή υπηρεσίες, σεξουαλική εκμετάλλευση καθώς και θυμάτων που διακινήθηκαν για άλλους σκοπούς, όπως αφαίρεση οργάνων, απάτη σε παροχές, εγκληματικές δραστηριότητες, καταναγκαστική επαιτεία.
Δεδομένα της Eurostat
Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος από το ανωτέρω άρθρο, το πρόβλημα σε αυτού του είδους έρευνες αποτελεί η λέξη “δηλωμένα”. Δηλαδή, αν ένα περιστατικό δεν καταγραφεί ή δεν δηλωθεί, αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι δεν έγινε. Από το διάχυτο αίσθημα ανασφάλειας που επικρατεί στη χώρα μας και από το εκ διαμέτρου αισθήματος ασφάλειας που νιώθουμε όταν επισκεπτόμαστε χώρες του εξωτερικού εντός ΕΕ, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι τα πραγματικά στοιχεία ίσως να ήταν ακόμη χειρότερα για την Ελλάδα. Ωστόσο, τέτοιες υποθέσεις δεν μπορούν να βασιστούν σε αξιόπιστα στοιχεία, για αυτό κρατάμε τα επίσημα.